Οι ανακατατάξεις που συντελούνται στις μέρες μας και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας μπορεί να εντείνουν την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Ομως στην εποχή της υλικής επάρκειας και ευμάρειας, οι νέες δυνατότητες μπορούν να αναδείξουν την πλούσια σε πολιτισμό και ανθρώπινες αξίες Αρκαδία σε σημείο αναφοράς και διέξοδο στις υπαρξιακές και πνευματικές αναζητήσεις της ανθρωπότητας.

Στο κατώφλι του 21ου αιώνα δύο είναι τα σημαντικότερα γεγονότα που κυριαρχούν στη ζωή μας, η παγκοσμιοποίηση και η επανάσταση της πληροφορικής. Γεγονότα που αφορούν, όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Γεγονότα που δέν συμπίπτουν απλά, αλλά είναι αλληλένδετα και αλληλοτροφοδοτούμενα.

Οπως η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση, με την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού και των μηχανών εσωτερικής καύσης συνέπεσε με την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, έτσι και η τρίτη βιομηχανική επανάσταση, με τους υπολογιστές, την πληροφορική και την αυτοματοποίηση, συμπίπτει με την διάλυση των ψυχροπολεμικών μπλοκ. Η σχέση της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της παγκόσμιας κυριαρχίας είναι βέβαια ένα τεράστιο κεφάλαιο και δέν μπορεί να εξεταστεί στα πλαίσια ενός άρθρου.

Μπορούμε όμως να διαπιστώσουμε ότι όπως και κάθε άλλη μεταβολή του κόσμου μας, έτσι και η νέα αυτή ανατροπή των παραδοσιακών σχέσεων δημιουργεί ανασφάλεια και δέος. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι εργάτες έσπαγαν τις πρωτοεμφανιζόμενες τότε μηχανές φοβούμενοι ότι θα τους αντικαταστήσουν στους χώρους δουλειάς τους. Η σημερινή εξέλιξη αντιμετωπίζεται με πολύ μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό.

Η παγκοσμιοποίηση ταυτίζεται με την νέα τάξη πραγμάτων, την κυριαρχία δηλαδή μιας και μόνης υπερδύναμης και οι τεχνολογίες αιχμής με τον οργουελιανό εφιάλτη και την κυριαρχία της μηχανής πάνω στον άνθρωπο. Είναι όμως έτσι; Θα ήταν καλύτερα να επικρατούσε ακόμα η φεουδαρχία και οι συθήκες εργασίας του 19ου αιώνα;

Οπωσδήποτε όχι. Και αυτό γιατί η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων δέν καταργεί τις κοινωνικές αντιθέσεις και τις συγκρούσεις συμφερόντων των διαφόρων τάξεων και στρωμάτων της κοινωνίας, αλλά αποτελεί ένα διαφορετικό πλαίσιο κίνησής τους. Η εξέλιξη της ανθρωπότητας είναι διασφαλισμένη, εφόσον υπάρχουν οι αντιλήψεις, οι δυνάμεις και οι στρατηγικές που διασφαλίζουν τον εκσυγχρονισμό και εκδημοκρατισμό της κοινωνίας.

Πρέπει να δούμε την παγκοσμιοποίηση και την εξέλιξη της τεχνολογίας σαν ένα νέο περιβάλλον και να παρέμβουμε σ'αυτό. Να μετασχηματίσουμε τους κοινωνικούς αγώνες σε νέες μορφές και με νέα μέσα που είναι πολύ πιο αποτελεσματικά. Είναι χρήσιμο να επισημαίνουμε τους νέους κινδύνους, αλλά είναι πολύ πιο χρήσιμο να θέτουμε τις βάσεις για την υλοποίηση των οραμάτων μας και στη νέα πραγματικότητα.

Σίγουρα οι νέες τεχνολογίες εξελίσσονται τόσο ραγδαία που υπάρχει ο κίνδυνος για μια νέα μορφή αναλφαβητισμού και αποειδίκευσης. Η γνώση του υπολογιστή θα είναι όλο και πιο απαραίτητη τα αμέσως επόμενα χρόνια, τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εργαζόμενους. Αρα η εκπαίδευση πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα.

Ενα άλλο χαρακτηριστικό των νέων μέσων επικοινωνίας είναι ο καταιγιστικός ρυθμός των πληροφοριών, που δέν αξιολογούνται και το κυριότερο δέν ελέγχονται. Ενα βιβλίο ή μια εγκυκλοπαίδεια -με τη μορφή που μέχρι τώρα γνωρίζαμε- αποτελεί μια συλλογή γνώσεων που έχουν δοκιμαστεί και φιλτραριστεί από εκπαιδευτικούς ή πανεπιστημιακούς, ώστε να συμβάλλει στην παιδεία του αναγνώστη. Σήμερα όμως ο καθένας μπορεί να δημοσιοποιήσει την άποψή του και να επηρρεάσει την εύπλαστη σκέψη ενός μαθητή -για παράδειγμα- που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Αρα προκύπτει η ανάγκη όχι απλά για πληροφόρηση, αλλά για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας της πληροφορίας.

Το τρίτο και σημαντικότερο θέμα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι η διατήρηση της γνώσης. Τα γραπτά μένουν, αλλά τί γίνεται όταν τα γραπτά καταργούνται; Υπήρξαν πολιτισμοί στην αρχαιότητα που δέν άφησαν γραπτά μνημεία και χάθηκαν μαζί με τους τελευταίους "παραμυθάδες", τους αφηγητές που προφορικά περνούσαν τη γνώση από γενιά σε γενιά. Ας υποθέσουμε ότι κάποια χρονική στιγμή τα βιβλία παύουν να είναι το κύριο μέσο γνώσης. Τότε η ελληνική φιλοσοφία -που ελάχιστα έχει καταχωρηθεί σε ηλεκτρονική μορφή- θα είναι παρελθόν.

Βέβαια, όπως αποδεικνύεται καθημερινά, το βιβλίο διατηρεί την διαχρονική αξία του και δέν πρόκειται να καταργηθεί, αλλά είναι εμφανής η ανάγκη για την διάδοση της γνώσης και στα ηλεκτρονικά μέσα, στον λεγόμενο "κυβερνοχώρο".

Ενα χαρακτηριστικό της σύγχρονης ηλεκτρονικής εποχής και του κυβερνοχώρου είναι η έννοια της "εικονικής πραγματικότητας", δηλαδή η δημιουργία ενός τεχνητού περιβάλλοντος -στην οθόνη του υπολογιστή για παράδειγμα- που παρουσιάζεται σαν υπαρκτό, ενώ δέν είναι. Μια τέτοια "πραγματικότητα" μπορεί να είναι ένα παιχνίδι, αλλά και ένα βιβλιοπωλείο.

Για την ακρίβεια το μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο του κόσμου είναι "εικονικό" και βρίσκεται στην -ηλεκτρονική- διεύθυνση "www.amazon.com". Στην πραγματικότητα είναι δύο ή τρία δωμάτια με σύγχρονους υπολογιστές, όπου, μέσω του διαδικτύου, μπορεί κανείς να γεμίσει το -ηλεκτρονικό- καλάθι του με βιβλία, να πληρώσει με την πιστωτική του κάρτα στο -ηλεκτρονικό- ταμείο και σε λίγες μέρες να έχει τα βιβλία σπίτι του, μέσω κάποιας από τις γνωστές εταιρίες ταχυμεταφορών.

Τα πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου είναι προφανή. Το στοκ της επιχείρησης είναι μηδενικό, η τήρηση των παραγγελιών και οι εισροές γίνονται αυτόματα και -το σημαντικότερο- έχει τα πάντα! Αρκεί κάποιος χειριστής να καταχωρήσει τους τίτλους των βιβλίων, τους συγγραφείς και ίσως κάποια σχόλια για κάθε βιβλίο.

Αυτή η μορφή εμπορίου είναι η πιο σύγχρονη μορφή του, που ολοένα κατακτά έδαφος. Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για την επίδραση που θα έχουν οι νέες τεχνολογίες σε θέματα διανομής των προϊόντων. Σε συνδυασμό με την πιστοποίηση της ποιότητας και την κατάλληλη συσκευασία, μια μικρή συνεταιριστική μονάδα από οποιαδήποτε περιοχή της Αρκαδίας θα μπορεί να διαθέτει τα προϊόντα της απευθείας στον καταναλωτή με εγγυημένη ποιότητα και τιμή.

Η Αρκαδία έχει σίγουρα πολλά να κερδίσει με την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας. Το ηλεκτρονικό εμπόριο και η προώθηση του τουρισμού είναι τα πρώτα και άμεσα υλοποιήσιμα βήματα. Ηδη στη διεύθυνση "www.kynouria.net" υπάρχουν πληροφορίες τουριστικού ενδιαφέροντος για την Κυνουρία. Η ανάπτυξη του τουρισμού και του τριτογενούς τομέα μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα για την ανάπτυξη του νομού μας και στον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα.

Ο πλούτος της Αρκαδίας εναι τεράστιος, από την μυθολογία που είναι ζωντανή στα πανέμορφα τοπία της, τα ιστορικά της μνημεία, τις μονές, τα μνημεία του αγώνα του 1821, τις προσωπικότητες που την τιμούν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τους ανθρώπους της. Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται οι σελίδες της Θεατρικής Ομάδας Τρίπολης και γενικά οι σελίδες που φιλοξενούνται σε υπολογιστές του Πανεπιστήμιου της Πάτρας (http://arcadia.ceid.upatras.gr/thomtrip και http://arcadia.ceid.upatras. gr/arkadia/). Οι προσπάθειες αυτές είναι εθελοντικές και αποτελούν ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για το μέλλον.

Η προσπάθεια αυτή πρέπει να ενταχθεί στα προγράμματα ανάπτυξης του νομού και να αποτελέσει έναν από τους κύριους άξονές τους. Ελπίζω σύντομα να δούμε και άλλες σελίδες όπως την "http://www.culture.gr/maps/pelop/arkadia/arkadia.html" του Υπουργείου Πολιτισμού. Η πολιτική μου δραστηριοποίηση στο νομό θα έχει ως μια από τις πρώτες προτεραιότητες την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μας και της νέας τεχνολογίας για την αναβάθμιση του νομού.

Οταν η Αρκαδία αναδειχθεί σε πολιτιστικό κέντρο παγκόσμιας σημασίας, η ανάπτυξή της θα είναι το φυσικό επακόλουθο και θα είναι δεδομένη. Οι πρώτοι επισκέπτες και παλινοστούντες μπορεί να είναι λίγοι "ηλεκτρονικοί" και από τον "κυβερνοχώρο", θα ακολουθήσουν όμως πολύ περισσότεροι από κάθε γωνιά της γής.